Qoraqalpog‘iston, O‘zbekiston — Global energetik o‘tish jarayoni fonida O‘zbekiston yashil energetika sohasida o‘z ambitsiyalarini dadil namoyon qilmoqda. Shu yo‘ldagi asosiy loyihalardan biri — ACWA Power va xalqaro moliya institutlari (Osiyo Taraqqiyot Banki, Osiyo Taraqqiyot Infratuzilma Banki, IFC) ko‘magida, Qorao‘zak va Beruniy tumanlari oralig‘idagi Sultonuvays tog‘ tizmasida qurilayotgan Nukus-2 shamol parki hisoblanadi.
Loyiha 26 ta zamonaviy shamol generatorlarini o‘rnatish, energiya saqlash tizimini joriy etish, ichki yo‘l infratuzilmasini qurish va Beruniy podstansiyasigacha uzunligi 44 km bo‘lgan havo elektr uzatish liniyasi (HEUL)ni barpo etishni o‘z ichiga oladi.
EULning bir qismi tog‘ va cho‘l hududlari orqali, boshqa qismi esa qishloq xo‘jaligi yerlari va aholi punktlari yaqinidan o‘tadi. Muhim jihati shundaki: loyiha aholining ko‘chirilishini talab qilmaydi va turar joy binolariga ta’sir qilmaydi. Bu esa mas’uliyatli loyihalashtirish va yo‘nalishni chuqur ishlab chiqish natijasidir.
Loyihada ijtimoiy va ekologik mas’uliyat — shunchaki trend emas, balki me’yordir.
Nukus-2’ni odatiy infratuzilma tashabbuslaridan farqlantiruvchi jihat — uning amalga oshirishning barcha bosqichlarida ijtimoiy va ekologik omillarga e’tibor qaratilishi.
Loyiha milliy yetakchi maslahatchisi NBT Group ekologik va ijtimoiy yo‘nalishni nazorat qiladi, shuningdek yo‘qotishlarni qoplash va turmush darajasini tiklash bo‘yicha harakatlar rejasini ishlab chiqadi va amalga oshiradi.
Yaqinda NBT Group mutaxassislari mahalliy hokimiyat, kadastr xizmatlari va mahalla qo‘mitalari vakillari uchun o‘quv treningi o‘tkazdilar. Mavzular qatorida kompensatsiya tartiblari, shikoyatlarni shaffof ko‘rib chiqish mexanizmi, yerdan foydalanish tamoyillari va himoyaga muhtoj xonadonlar huquqlarini himoya qilish masalalari bo‘ldi.
EUL tayanchlari joylashuvi 2025-yil 8-apreldagi Prezident qaroriga muvofiq kelishilgan.
Yerga ta’sir minimal bo‘ladi: qurilish polosasi kengligi atigi 30 metrni tashkil etadi.
Fermer xo‘jaliklari va yer foydalanuvchilarga to‘lovlar to‘liq qoplash qiymati tamoyili asosida amalga oshiriladi.
Hech bir kompensatsiya kechiktirilmaydi — barcha to‘lovlar qurilish ishlari boshlanishidan oldin to‘lanishi rejalashtirilgan.
Loyiha qishloq xo‘jaligi yerlari tiklanishini va ta’sir monitoringini ham nazarda tutadi.
Nukus-2 yirik energetika loyihasi tabiat, inson manfaatlari va xalqaro standartlar talablariga uyg‘un holda amalga oshirilishi mumkinligini ko‘rsatadi. Bu barqaror rivojlanish — shunchaki shior emas, balki har bir bosqichga — rejalashtirishdan tortib yer foydalanuvchilar bilan muloqotgacha — singdirilgan real ish mexanizmi ekanini isbotlaydi.
Qoraqalpog‘iston uchun ushbu loyiha — faqat energiya manbai emas, balki ijtimoiy barqarorlik, infratuzilma rivoji va yangi iqtisodiy imkoniyatlar omilidir.
